Mensen zijn sociale wezens. Kinderen hebben anderen zelfs nodig om te kunnen overleven, van voedsel tot contact. Mensen komen tot rust als ze in contact staan, tenminste als de wijze waarop aansluit bij de specifieke behoeften van de betreffende persoon.
Contact komt tot stand via communiceren. Dat loopt van ‘volgen, lachen, elkaar aankijken’ (non-verbaal) tot een ‘gesprek’ (verbaal). Effectieve communicatie is nodig om aan te geven wat je nodig hebt; welke ideeën, gevoelens en verlangens je hebt. Je kunt om informatie vragen, iets vertellen of verduidelijken wat niet goed begrepen wordt.
Maar vooral: middels communiceren leg je verbinding met anderen. Zonder verbinding met andere mensen kun je niet tot nauwelijks leren, jezelf ontwikkelen en een zelfbewust en zelfstandig persoon worden. Zonder effectieve communicatie is het voeren van regie over je eigen leven niet mogelijk.
Verbinding is dus een levensbehoefte. Ook bij mensen die soms die indruk niet wekken of die moeite hebben met communiceren via taal. Mensen met autisme (ASS) of een taalontwikkelingsstoornis (TOS) bijvoorbeeld. Moeizaam kunnen spreken en verwoorden wil niet zeggen dat je niets te zeggen hebt. Of dat je anderen niet kunt begrijpen.
Communicatie, en dus ook contact, is in onze maatschappij enorm afhankelijk van taal. Mensen vinden het behoorlijk lastig om zonder taal contact te maken. We willen graag dat non-verbale dingen verwoord worden, zodat we er meer op kunnen vertrouwen. Wanneer de communicatie in taal minder makkelijk verloopt, voelen we ons al snel onthand. Moeite met taal leidt tot moeite met communiceren en daarmee ook tot moeite met contact maken en verbinden.
Een probleem met taal is niet alleen een barrière in het leren, maar vooral een barrière in contact; het doet zelfs agressie toenemen. Moeite met leren is lastig, een barrière in contact is onverdraaglijk. Mensen die moeite hebben met spreken en talig minder vaardig zijn worden vaak op een lager cognitief niveau ingeschat en lopen een groter risico in een isolement te geraken. Er wordt onvoldoende gekeken naar wat er in hen omgaat, hun talenten en potentie.
Het is daarom essentieel om te zoeken naar wegen om contact te maken en emotioneel te verbinden. De attitude die we aannemen is belangrijker dan de woorden die we spreken.
Leren en ontwikkelen kan alleen op basis van een positief, emotioneel contact. Daar heb je veiligheid en vertrouwen voor nodig: je gezien, gehoord, begrepen en gewaardeerd voelen om wie je bent. Mensen beschikken over een innerlijke wijsheid; een eigen deskundigheid, waarnaar niet altijd geluisterd wordt. Via het maken van contact kunnen we de deskundigheid naar buiten halen.
Aan ons deze belangrijke taak. Door te kijken, luisteren, stimuleren, benoemen en woorden te geven waar iemand de woorden (nog niet) heeft.
Van verbinding naar ontwikkeling!